Stel dat ik heel serieus zo'n stelling naar voren breng.
Jij zou zoiets dan natuurlijk willen verifiëren, de waarheid ervan voor jezelf vaststellen. Er zijn namelijk alle eeuwen door ontelbare drakenverhalen geweest, maar men heeft nooit echte bewijzen voor hun bestaan op tafel gelegd.
Wat een gouden gelegenheid hebben we nu!
"Laat me hem eens zien.", zeg je, en ik laat je dan mijn garage zien.
Je kijkt erin en ziet een ladder, wat lege verfpotten, een oude driewieler -maar geen draak.
"Waar is de draak?", vraag je.
"O, die is precies op deze plaats.", antwoord ik, en ik spreid mijn handen vaag uit in alle richtingen. "Ik vergat te vermelden dat de draak onzichtbaar is."
Je stelt voor dat we meel op de grond strooien om de voetstappen van de draak te registreren.
"Zou op zich een goed idee zijn", zeg ik, "maar deze draak zweeft in de lucht."
Dan zul je aankomen met een infrarood-sensor om het onzichtbare vuur waar te nemen.
"Zou op zich een goed idee zijn, maar het onzichtbare drakenvuur is ook zonder hitte."
Welnu, dan kom je met een spray-bus om de draak daarmee voor de dag te halen.
"Zou op zich een goed idee zijn, maar de draak is onstoffelijk en de verf zal er dus niet aan blijven kleven."
Enzovoort, enzovoort.
Ik heb op iedere test die je maar uitvindt een uitleg waarom deze methode niet werkt.
Welnu, wat is het verschil tussen een onzichtbare, onstoffelijke, zwevende draak die vuur spuwt zonder hitte en een draak die helemaal niet bestaat?
Indien met geen mogelijkheid mijn stelling bewezen kan worden, er niets verzonnen kan worden met behulp waarvan we de stelling kunnen verwerpen, wat voor betekenis heeft het dan te zeggen dat draken bestaan?
Het feit dat men de stelling op geen enkele manier kan weerleggen betekent nog niet dat de stelling dus bewezen is.
Beweringen die niet getest kunnen worden, stellingen die immuun voor weerlegging zijn, zijn wat hun waarheid betreft waarde-loos, zonder enige waarde, hoezeer ze ons ook mogen inspireren en een gevoel van ontzag schenken. Waar het op neer komt is dat ik je uitnodig om iets op mijn woord te geloven, zonder enig bewijs. Het enige wat je werkelijk kan concluderen uit de overtuiging dat ik een draak in mijn garage heb, is dat er zich iets vreemds afspeelt in mijn hoofd.
Je zult je afvragen hoe ik op zo'n vreemde gedachte ben gekomen. De mogelijkheid dat ik een droom gezien heb of last heb van hallucinaties zou meteen onder ogen gezien moeten worden. Maar in dat geval, hoe verklaar je dat ik hier zo uiterst serieus mee bezig ben? Wie weet heb ik hulp nodig. Op z'n minst zou je je kunnen afvragen of ik er geen idee van heb dat mensen wel eens falen in hun redeneringen en waarnemingen.
Stel nu dat je ondanks alle onsuccesvolle pogingen de zaak te testen tóch open blijft voor de mogelijkheid dat de stelling waar zou kunnen zijn. Je komt niet met de klinkklare conclusie dat het onzin is dat er een vuurspuwende draak in mijn garage huist, maar laat de zaak vooralsnog open voor eventueel nader onderzoek later. Hoewel huidig onderzoek niets oplevert zou er in de toekomst iets gevonden kunnen worden waardoor de stelling wél overtuigend bewezen zou kunnen worden. In dat geval zou het echt unfair zijn als ik me beledigd zou voelen dat je mijn stelling niet meteen aanneemt. Ook zou het onjuist zijn als ik je zou uitmaken voor iemand die willens en wetens negatief wil zijn of geen voorstellingsvermogen heeft.
Stel dat het anders was gelopen. De draak is inderdaad onzichtbaar, maar het lopen van de draak kan opgemerkt worden via zichtbare voetstappen in het uitgestrooide meel. Je infrarood-sensor slaat uit naar het maximum. De sprayverf laat een gekartelde ruggengraat zien zwevend in de lucht. Hoe sceptisch je ook geweest zou mogen zijn ten aanzien van het bestaan van draken -laat staan ten aanzien van onzichtbare draken-, je zult nu toegeven dat er 'iets' is, en dat het verdraaid goed overeenkomt met de beschrijving van een onzichtbare vuurspuwende zwevende draak.
Nu weer een ander scenario: stel dat ik niet de enige ben. Stel dat je een hoop bekenden hebt, ook mensen die elkaar in het geheel niet kennen, die allemaal vertellen draken in hun garage te hebben- maar in alle gevallen lopen onderzoekingen uit op iets volslagen ongrijpbaars. We zullen dan allemaal toegeven dat het zeer verwonderlijk is dat velen in de ban zijn van zulke vreemde, onbewijsbare opvattingen.
Niemand van je bekenden is gek. Je zou je afvragen in wat voor wereld we zouden leven indien iedereen ervan overtuigd was dat onzichtbare draken zich overal ter wereld zich schuilhouden in de garages van mensen. Ik moet u zeggen dat ik liever leef in een wereld zonder, maar wie weet waren al die oude Chinese en Griekse verhalen over draken dan toch geen mythen...
Gelukkig, eindelijk krijgen we een rapport: drakenvoetstappen zijn ergens concreet gesignaleerd. Maar de voetstappen worden nooit gesignaleerd wanneer een ongelovige erbij is. Er dient zich dus een andere mogelijkheid aan: bij nader onderzoek is het duidelijk dat het hier om vervalsingen gaat. Maar er verschijnt weer zo'n drakenenthousiast; hij laat z'n verbrande vinger zien en wijt dit aan een zeldzame lichamelijke verschijning van een vuurspuwende draak. Maar alweer, er dienen zich andere mogelijkheden aan. We beseffen meteen dat men zijn vingers ook op andere manieren kan verbranden dan via de vuurspuwende vlammen uit een drakenmond.
Hoezeer de aanhangers van draken zich ook op deze "bewijzen" vastbijten, ze is verre van overtuigend. En zo kunnen we weer de zaak openlaten voor eventueel toekomstig bewijsmateriaal, en intussen kunnen we weinig anders doen dan ons afvragen wat toch de oorzaak kan zijn dat mensen die ogenschijnlijk met gezonde rede, collectief door het leven gaan met zulke waandenkbeelden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten